نخستین ارزیابیها: آنگلا مرکل در آستانۀ پیروزی
بر اساس ارزیابی شبکههای تلویزیونی دولتی آلمان در حوالی ساعت شش بعد از ظهر روز یکشنبه، حزب آنگلا مرکل با حدود ٣٣درصد آرا، برندۀ انتخابات خواهد بود. بر اساس همین ارزیابیها حزب سوسیال دموکرات با حدود ٢٢ درصد آرا، در مقام دوم قرار میگیرد. نتایج قطعی احتمالا فردا – دوشنبه ٢۵ سپتامبر – مشخص خواهد شد.
ساعت 8 بامداد روز یکشنبه 24 سپتامبر درهای 88 هزار شعبه رای گیری در سراسر آلمان به روی 61 میلیون و 500 هزار صاحب حق رای این کشور گشوده شد. آنگلا مرکل نیز در نخستین ساعات بعد از ظهر همراه با همسرش رای خود را به صندوق انداخت. 650هزار داوطلب وظیفه اجرای انتخابات و نظارت بر آن را به عهده دارند. 42 حزب در این انتخابات برای کسب قدرت رقابت می کنند. شعبه های رای گیری ساعت شش بعد از ظهر بسته می شوند. نتایج اولیه انتخابات ساعاتی بعد و نتیجه رسمی و نهائی آن بامداد دوشنبه اعلام خواهد شد.
از زمان تشکیل جمهوری فدرال آلمان در سال 1949 این هژدهمین بار است که انتخابات پارلمانی سراسری در این کشور برگزار می شود.
به گزارش وزارت کشور در این دوره 42 حزب بزرگ و کوچک حضور دارند. در فهرست اسامی احزاب از حزب طرفدار طبیعت، طرفداران حیوانات، باغبانی، هومانیسم، تحقیقات بهداشتی و گیاهخواری نیز نام برده شده است.
در سال 1953 میلادی قانونی در آلمان به تصویب رسید که به موجب آن تنها حزبی می تواند نمایندگان خود را به مجلس بفرستد که دست کم 5 درصد مجموع آرای مردم را در سطح کشور کسب کرده باشد. به این دلیل، از میان 42 حزب حاضر در انتخابات، تنها شش یا هفت حزب مهم تر ممکن است کرسی های مجلس فدرال را کسب کنند.
احزاب اصلی در آلمان به ترتیب آراء عبارتند از: اتحاد دموکرات مسیحی، سوسیال دموکرات، سبزها، حزب چپ ، حزب دموکرات آزاد، سوسیال مسیحی و در این دوره حزب دست راستی و بیگانه ستیز „آلترناتیو برای آلمان“ که پیش بینی می شود برای نخستین بار به مجلس راه یابد.
نقش مهم زنان و سالمندان
در انتخابات امسال آلمان نزدیک به 62 میلیون تن حق شرکت دارند که 12 میلیون تن از آنان را خارجی تباران صاحب تابعیت آلمان، 31 میلیون و 700 هزار تن را زنان، 29 میلیون و 800 هزار نفر را مردان و 22 میلیون تن را افراد بالای 60 ساله تشکیل می دهند. 3 میلیون تن نیز که تازه به 18 سالگی رسیده اند برای نخستین بار در انتخابات شرکت می کنند. به این ترتیب، زنان، سالمندان و خارجی تباران می توانند تاثیری جدی بر نتیجه انتخابات داشته باشند.
معمولا درصد کمی از خارجی تباران صاحب حق رای در انتخابات شرکت می کنند. این حق منحصر به کسانی است که تابعیت آلمان را کسب کرده اند. اما با توجه به تبلیغات گسترده راستگرایان در سه سال گذشته، پیش بینی می شود که این بار مشارکت آن ها بیشتر باشد. 12 میلیون خارجی تبار 19 درصد شهروندان صاحب حق رای آلمان را تشکیل می دهند، اما سهم آن ها، در مجلس فدرال دوره جاری، تنها حدود از 6 درصد است.
نمایندگان مستقیم و نمایندگان غیرمستقیم
مجلس آلمان معمولا دارای 598 نماینده است که نیمی از آن ها به صورت مستقیم از سوی رای دهندگان و نیمی دیگر از سوی حزب هائی که بیش از 5 درصد رای آورده اند به مجلس فرستاده می شوند.
در حوزه های انتخاباتی، لیستی در برابر رای دهندگان قرار می گیرد که در فهرست نخست آن اسامی نمایندگان مستقیم و در فهرست دوم آن اسامی احزاب نوشته شده است. هر رای دهنده می تواند یک رای به حزب و یک رای دیگر به یکی از نامزدهای حوزه خود بدهد.
نحوه کنترل انتخابات
در هر حوزه انتخابی یک „هیئت رئیسه“ مسئولیت اجرای درست انتخابات را به عهده دارد. این هیئت رئیسه دارای یک رئیس، یک نایب رئیس، یک منشی و دو عضو است.
اعضای هیئت رئیسه را که در این دوره 650 هزار نفر اعلام شده است، افراد داوطلب تشکیل می دهند، اما در صورت عدم کفایت داوطلبان، شهرداری ها می توانند به انتخاب خود شهروندانی را مکلف به انجام این وظیفه کنند. عدم پذیرش این مسئولیت، بدون عذر موجه، می تواند بر اساس قانون „خودداری از کمک“ با مجازات روبرو باشد.
چهار بار شمارش آراء
روند برگزاری انتخابات آلمان پیچیده اما بسیار دقیق و قابل اعتماد است.
هر رای دهنده موظف است ورقه انتخابات را شخصا پشت پرده و دور از نگاه دیگران پرکند و به صندوق بیاندازد. آرای هر صندوق در محل شمرده و به اطلاع حوزه می رسد، در حوزه یکبار دیگر همراه با آرای همه صندوق های دیگر شمرده و بعد به ایالت فرستاده می شود. در مرکز ایالت یکبار دیگر کنترل می شود و سرانجام به مرکز فدرال می رسد.
نتایج شمارش آرای هر صندوق و حوزه و ایالت، مرحله به مرحله به صورت تلفنی به مرجع بالاتر گزارش داده می شود، اما همزمان ورقه ها نیز در پاکت های سربسته به بالا ارسال می شوند تا در صورت اختلاف نظر قابل کنترل باشند.
نگران خرابکاری هکرها
از آنجا که آخرین مرحله شمارش آراء به وسیله کامپیوتر انجام می شود، تنها این نگرانی وجود دارد که هکرها بتوانند با دستکاری در نرم افزارها نتیجه نهائی انتخابات را دستخوش اختلال کنند. در هفته های گذشته بحث وجود ضعف هائی در این نرم افزار اوج گرفت.
روز پنجشنبه 21 سپتامبر مارک زاکر برگ در نشستی که با عنوان „بررسی دخالت روسیه در انتخابات آمریکا و حفاظت از دموکراسی“ برگزار شد اعلام کرد که فیس بوک تدابیر مهمی برای جلوگیری از پخش اخبار تقلبی در انتخابات آلمان اندیشیده و شناسه های تقلبی را قطع کرده است.
پس از اعلام نتیجه نهائی انتخابات در روز دوشنبه 25 سپتامبر، حزبی که بالاترین رای را آورده باشد، صدراعظم را تعیین می کند. اگر آرای حزب حاکم کمتر از 51 درصد باشد، صدراعظم ماموریت تشکیل دولت ائتلافی را به عهده می گیرد و با احزاب دیگر وارد مذاکره می شود.
در دوره فعلی دولت از ائتلاف احزاب اتحاد دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات تشکیل شده است. اما مارتین شولتس نامزد حزب سوسیال دموکرات اعلام کرده که حاضر به ائتلاف با حزب دموکرات مسیحی نیست و آنگلا مرکل که شانس پیروزی خود را زیاد می بیند، نسبت به ائتلاف با حزب دموکرات آزاد (لیبرال) اظهار تمایل بیشتری کرده است.
حزب دموکرات آزاد در دوره قبلی نتوانست از مانع 5 درصدی بگذرد و در نتیجه به مجلس راه نیافت. اما پیش بینی شده است که در این دوره نزدیک به ده درصد رای بیاورد.
دوازدهمین دوره حاکمیت دموکرات مسیحی ها
از 17 دوره انتخابات آلمان در هفت دهه گذشته 12 دوره دموکرات مسیحی ها و 6 دوره دیگر سوسیال دموکرات ها با پیروزی در انتخابات صدراعظم را تعیین کرده اند. رهبری حزب دموکرات مسیحی را در حال حاضر آنگلا مرکل و رهبری حزب سوسیال دموکرات را مارتین شولتس به عهده دارند.
برپایه نظرسنجی روز چهارشنبه 20 سپتامبر، در انتخابات روز یکشنبه حزب خانم مرکل 5 / 36 درصد و حزب آقای شولتس 22 درصد آرای مردم را کسب خواهند کرد.
اگر این پیش بینی تحقق یابد، حزب دموکرات مسیحی برای دوازدهمین بار به پیروزی می رسد و خانم مرکل برای 4 سال دیگر صدراعظم آلمان باقی می ماند.
در این صورت آنگلا مرکل، رهبر اتحاد دموکرات مسیحی آلمان، با 16 سال سابقه خدمت پایدارترین صدراعظم آلمان خواهد بود.